Yükselen Bir Değer: Gıda İhracatı

Tarımsal faaliyet sektöründe kendini kanıtlamış bir ülke olan Türkiye’nin, yetiştirdiği tarımsal ürünleri sadece iç piyasayla kalmayıp, birçok farklı ülkeye de ihraç ettiğini görmekteyiz.

Gıda ihracatı özelinde tarımsal ürünlerin ülke ekonomisine katkısı büyüktür. Ülkemiz, gıda ihracatı için ürün yetiştirmek adına oldukça verimli topraklara ve iş gücüne sahiptir ancak bu tek başına yeterli değildir. Bunun yanında tarımda kullanılan teknoloji de ihracatın gerçekleşmesine önemli katkı sağlamaktadır.

Bakıldığı zaman Türkiye, gıda ihracatı konusunda oldukça önemli bir yere sahiptir. 2019 yılı verilerine göre, 16,21 milyar dolar gelir elde etmiştir. Bu alanda en fazla ihraç edilen gıda ürünleri ise fındık içi, buğday unu ve makarna olmuştur. 2020 yılına gelindiğinde ise Türkiye gıda ihracatı konusunda ilk kez yıllık bazda 20 milyar doları aşmıştır. Koronavirüs salgınının baş gösterdiği dönemlerde birçok sektör olumsuz etkilenirken, bazı sektörlere ise öne çıkma şansı vermiştir. Özellikle sokağa çıkma kısıtlamalarının yaşandığı dönemde gıda ve içecek sektörleri ciddi şekilde yükselmiştir.

Salgın sürecinde birçok ülke tarım, gıda ve içecekte sıkıntılı bir süreç yaşarken, Türkiye bu dönemde yüksek bir performans göstererek süreci kayıpsız atlatmıştır. Küresel gıda ihracatı açısından birçok ülke, yılı olumsuzluklar ve kayıplarla kapatırken, ülkemiz 2020 yılı ihracatında yükselişe geçmiştir. Hem üretimde hem de tedarik aşamasında alınan önlemler, Türk şirketleri sayesinde iç pazar ve gıda ihracatı konusunda önceki yıla göre başarılı olmuş durumdadır.

Özellikle hububat, yaş meyve ve sebze, baklagil ve meyve sebze mamulleri sektörleri, 2020 yılını ihracat rekoru ile kapatan ürünler arasındadır. Yani geçtiğimiz yılı artışla kapatan sektörlerin başında ve hatta en büyük bölümünde tarım sektörü yer almaktadır. Son dönemde talebin artmasıyla birlikte gıda ihracatı sektöründe olumlu gelişmeler art arda gelmiştir. Makarna, meyve suyu, baklagil, işlenmiş et ve yumurta gibi gıda ürünlerinin ihracatı, Ocak- Kasım 2020’de önceki döneme göre %4 artarak gıda ihracatının yaklaşık 18,55 milyar dolar seviyesine yükselmesine neden olmuştur. Yine aynı dönemde 4,26 milyar dolar cari fazla veren gıda sektörünün, ton başına ihracat değeri ise yılda ilk kez 1.000 doları aşarak 1.018 dolara yükselmiştir.

Gıda İhraç Edilen Ürünler ve Ülkeler Hangileridir?

Dört mevsimi bir arada yaşayan, tarım ve arazisi ürün yetiştirmeye yatkın olan ülkemiz her yıl ciddi miktarda tarım ürünü ortaya çıkarmaktadır. Teknolojinin gelişimiyle birlikte azalan iş gücünü hesaba katsak bile yine de yüz binlerce kişi gelir kaynağını tarım sektöründen karşılamaktadır. Türkiye birçok ülkeye ihracat yapan bir ülke konumundadır. Ülkelere göre ihracat durumuna baktığımızda ise;

• İtalya,
• Almanya,
• Hollanda,
• Amerika,
• Fransa,
• Belçika,
• İngiltere,
• İsveç,
• İsviçre,
• Kanada,
• Güney Kore,
• Birleşik Arap Emirlikleri,
• İspanya ve Japonya gibi ülkeler yer almaktadır.

Türkiye, saydığımız bu ülkelerin dışında da ihracat yapmaktadır fakat bu oran %4 gibi bir değerle sınırlı kalmaktadır. Türkiye'nin gıda ihracatı yaptığı ürünlere göz atacak olursak;

• Fındık,
• Üzüm,
• Tütün,
• Domates,
• Kayısı,
• Limon,
• İncir,
• Yumurta,
• Mercimek,
• Portakal
• Mandalina,
• Kiraz,
• Zeytin,
• Pamuk,
• Biber,
• Tavuk eti,
• Haşhaş Tohumu,
• Salatalık,
• Nohut,
• Ceviz,
• Elma,
• Antep Fıstığı,
• Soğan,
• Ayçiçeği,
• Şeftali,
• Kabak,
• Mısır,
• Patates ve kestane gibi ürünlerdir.

Görüldüğü üzere Türkiye, sebze, meyve, bitkisel yağlar, bakliyat gibi birçok ürün kategorisinde gıda ihracatı yapan ülkelerin başında gelmektedir. İhraç edilen bu ürünlere her yıl birçok farklı gıda ürünü eklenmektedir.

Organik tarımın da gıda ihracatı sektöründe önemli bir payı olduğunu söylesek yanlış olmaz. Organik ürünler en doğal ve en sağlıklı koşullarda üretilip, sofralara gelmeden önce birçok aşamadan geçerek, önemli kontrollere maruz kalmaktadır. Bu sebeple organik gıda ürünleri, gıda ihracatı sektöründe oldukça talep gören ürünler arasındadır. Peki, en çok hangi ürünler ithal edilmiştir? Ülkemizde en çok ithal edilmiş olan ürünleri sırasıyla

• Buğday,
• Soya fasulyesi
• Ayçiçek yağları olarak sıralayabiliriz. Bu üç ürün toplam ithalatın ise yaklaşık olarak %24,2’sini karşılamaktadır.

İhracatta Dış Ticaret Dengesi

Türkiye istatistik kurumuna göre, 2020 yılında gıda sektöründe 20,7 milyar dolarlık ihracat, 16,1 milyar dolarlık ise ithalat gerçekleştirilmiştir. Yine 2020 yılında gıda sektörünün dış ticareti önceki yıla göre 12,1 artış göstermiş ve 4,6 milyar dolar olarak kaydedilmiştir. Yaz aylarının etkisiyle birlikte tarımsal üretimde görülen ve hızlı yükselen dış ticaret dengesi, yıl sonuna doğru bir azalma göstermiştir. Bu da ihracat değerinin 2020 yılında bir önceki yıla göre %3,7’lik artışla 1.019 dolar ton olarak gerçekleşmesine neden olmuştur.

İhracatta Teknolojinin Önemi

İhracatın düzenli bir şekilde ilerlemesi için sistematik bir ilerleyişin var olması gereklidir. Tarım alanlarının verimliliğinin ölçülebiliyor ve kayıt altına alınarak izlenebiliyor olması gıda ihracatı için önemli bir konudur. Teknolojinin devreye girmesiyle bu gereklilikler üzerinde sonuçlar almak mümkün olmuştur.

Örnek verecek olursak, çiftçilikle yaşamını sürdüren bir kişinin tarım topraklarının durumunun takibini yapması, hava koşullarına göre bir plan oluşturarak uygulaması ve herhangi bir olumsuz durumda hemen müdahale edebilmesi ancak teknoloji sayesinde gerçekleşebilmektedir. Tüm bunları göz önüne alırsak, ürün yetiştirmeden işlemeye, depolamasından nakliyesine kadar birbirini takip eden her aşamada yardımcı olacak teknolojileri kullanmak, verimliliği artırmaktadır.

Tarımda uzun vadede daha az emek ile çok iş ortaya çıkarmak için teknolojinin gücünden yararlanmak her noktada size katkı sağlayacaktır. Doğru bir yatırım ile yenilikçi yaklaşımları benimsemek, önemli her türlü bilgiyi işlemeyi çok daha kolay bir hale getirecektir.

Neden Gıda İhracatı Yapmalıyız?

• Gıda ihracatı ülkemiz için önemli gelir kaynaklarındandır.
• Hem kendi ülkemiz hem de gıda ihracatı yapan firmalar için göz ardı edilemeyecek kâr avantajlarına sahiptir. Bu sebeple gıda ihracatı, ihracatı yapılan sektörler arasında mutlaka yer almalıdır.
• Ülkemiz dünya piyasasında tercih edilen gıda ürünlerine sahip olan bir ülke konumundadır. Tüm bu avantajların değerlendirilmesi adına gıda ihracatına gereken önem ve destek verilmelidir.

Gıda İhracatında Pazarlama

Pazarlama, konu hangi sektör olursa olsun dikkat edilmesi ve önem verilmesi gereken unsurlar arasındadır. Gıda ihracatında ise ihracat yapılacak olan ülkeye giderek bir pazar araştırması yapmak gereklidir. Müşteriler ile yüz yüze bir görüşme sağlanarak, ürünlerin tanıtımı yapılabilir. Bu tür girişimlerin avantajları arasında ihracatçı firmanın kendi fiyatını birinci ağızdan kendisinin belirleyip sunması olacaktır.

Tüm bunların aksine geleneksel tarzda bir gıda ihracatı pazarlaması yapmanın bazı dezavantajları da bulunmaktadır. İhracat sürecinin tamamının ihracatçı firmaya ait olması birçok sorumluluğu beraberinde getirmektedir. Bu sorumlulukların başlıca olanları şunlardır;

• Pazarlama,
• Satış,
• Nakliye faaliyetleri
• Stok miktarı,
• Satış sonrası destek,
• Reddedilen ürünün iade işlemleri,
• Evrak düzenleme işlemleri,
• Başka bir saat diliminde çalışıyor olmak gibi birçok madde bulunmaktadır.

Bu konuda size ve firmanıza en uygun ihracat pazarlaması seçeneğini planlayarak, mutlaka yararınıza olacak ve size kâr sağlayacak pazarlama türünü seçmelisiniz.